۵ رفراندوم‌ برگزار شده در ایران/ناکامی بنی‌صدر و احمدی‌نژاد

رفراندوم فقط یک اصطلاح سیاسی برای یادآوری روش های مداخله مردم در تصمیم‌گیری‌های سیاسی نیست، بلکه در عمل، سه بار مردم ایران پس از انقلاب از این روش برای تعیین سرنوشت خود استفاده کرده‌اند.

خبرآنلاین/

 

امروز سالگرد اعلام رسمی نتایج اولین رفراندوم برگزار شده پس از انقلاب در ایران است. این همه‌پرسی در روزهای دهم و یازدهم بهمن سال 58 برگزار شد و در آن مردم کشورمان به «جمهوری اسلامی» آری گفتند. اگر دو رفراندوم پیش و دو رفراندوم پس از این رفراندوم تاریخ ساز را به آمار رفراندوم های برگزار شده در کشورمان بیفزاییم، باید گفت که ایرانی‌ها در 63سال گذشته، جدای از انتخابات ادواری، پنج بار مستقیما با رأی خود درباره مسائل مهم کشور اظهارنظر کرده‌اند.

سابقه 64 ساله برگزاری همه‌پرسی در ایران

110 سال پس از امضای فرمان مشروطه در ایران،‌ هنوز استفاده از رفراندوم، شیوه‌ای مرسوم برای ابراز نظر عمومی نیست. هرچند در سایر کشورها، موضوع برگزاری رفراندوم، گاها تبدیل به موضوعاتی جنجالی شده و نتایج برخی از آنها مانند برگزیت یا جدایی اسکاتلند از بریتانیا در داخل کشورمان خبرساز می شود، اما در ایران آخرین همه پرسی 28 سال پیش برگزار شده است.

با این وجود عدم استفاده از رفراندوم در قریب به سه دهه گذشته باعث نمی شود تا پیشینه برگزاری همه پرسی در کشورمان را نادیده بگیریم. سابقه طرح موضوع همه‌پرسی در ایران به سال 1332 بازمی‌گردد. در این سال نمایندگان طرفدار دکتر محمد مصدق در حمایت از ابقای دولت وی و انحلال مجلس استعفا دادند. همین باعث شد تا دیگر جلسات مجلس به حد نصاب نرسیده و تشکیل نشود. در این شرایط، دکتر مصدق رفراندومی با موضوع انحلال مجلس و ابقای دولت برگزار کرد. این نخستین همه‌پرسی تاریخ سیاسی ایران بود. رفراندومی که البته کمتر از یک هفته پس از آن، به کودتای انگلیسی - آمریکایی علیه دولت ملی منتهی شد.

این برای اولین بار بود که در ایران، روش همه پرسی به جای میانجی‌گری سنتی، مورد استفاده قرار گرفت هرچند در عمل چندان موفقیت‌آمیز نبود.

قریب به یک دهه پس از برگزاری رفراندوم مصدق، نوبت....

ادامه مطلب